POESIA SOZIALA

POESIA SOZIALA(1940-1960), Francoren diktadurapean sortutako errealitateari kritika egin nahi zion idazle, eleberrigile eta poeta talde bat sortu zen egoera sozial eta politikoa salatzeko. Asmo horrekin sortu zen poesia soziala. Salaketa-literatuta horrek bi alde ditu: nekazari eta langile industrialak jasaten zuten egera makurra salatu, eta agintarien kontzientzia moralaren hutsunea azaleratu. Hainbat ezaugarri nabarmenak ditu aberastasunaren banaketa desorekatuak sorturiko egoera bideogabekoen salaketa edota bizitza eta laneko egoera gogorren agerpena. Marjinazio soziala eta egoera horietatik irteteko ezintasuna aipatzen du eta gudaren oroimena, bakardadea eta etsipena agertzen dira. Hizkerari buruz sinplera jo zutela esan daiteke, publiko zabala lortu nahian eta mezua ulertzea bilatzen zuten idazleek.

Poesia sozialaren bidez, giroan zeuden eskakizunei erantzun nahi zitzaien; horregatik, euskara berritu eta suspertzeaz gain, ezkertiar joera hartu zuen. Hala ere, ez zuen tradizioarekin hautsi.

Arestiren eraginez mugimendu berri bat sortu zen, poesia sozialaren ezaugarriak biltzen zituena. Mugimendu horrek batez ere hizkera poetikoan jarri zuen arreta. Poesia sozial horretan, Arestiz gain, beste batzuk ere aipatu behar dira: Xabier Lete (Egunetik egunera orduen gurpillean), Sarasola (Poemagintza), eta Lasa (Poema bilduma).

GABRIEL ARESTI(1933-1975), XX.mendearen bigarren erdian, euskal poesiaren berrikuntzan, protagonista nagusia da. Harri eta Herri liburua poesia sozialaren aitzindari eta egile nagusia izan zen gure literaturan. Euskal Herria zapaldurik zegoen, eta zapalkuntza salatzea bihurtu zen poetaren zeregina.

XABIER LETE(1944,2010), 1968an argitaratu zen Xabier Leteren lehen poesia liburua: "Egunetik egunera orduen gurpilean". Gabriel Arestiren poesia soziala hartzen zuen erreferentzia gisa, "Harri eta Herri" lanean jasotakoa, batez ere. Horrela, Oiartzungo idazleak hitza erabili zuen bere inguruan ikusten zituen bidegabekeriak salatzeko.

SARASOLA(1946), Poemagintza liburua 1969an argitaratu zuen, Gabriel Arestiren (1933-1975) poesiari egindako isilpeko kritika-lana izanik funtsean. Joera soziala alde batera utzi eta pertsona baten kontzientzia azaltzen duen poema liburua da. Ironiaz eta parodiaz horniturik poesia sozialaren aurrean kokatzen du bere burua poetak, eta “poemak egiteko” metodoa proposatzen du, “Agroman” enpresak etxeak egiten dituen modu berean. Bere joera ikonoklasta nabaria da haren olerkietan eta, neurri batean, testuan musikaren eragina proposatzen du.

BIBLIOGRAFIAK:

http://www.ehu.es/ehg/literatura/idazleak/?p=855
http://www.xuletas.es/ficha/euskera-erromantizismoa-eta-poesia-soziala/
http://eu.wikipedia.org/wiki/Xabier_Lete
http://www.hiru.com/literatura-vasca/poesia
ARGAZKIA: www.google.com

ezizenak: mai, txini, indio...